106. rocznica uzyskania praw miejskich
9 listopada 1916 roku to ważna data w historii naszego Miasta. 106 lat temu Pruszków uzyskał prawa miejskie.
Historia naszego Miasta zaczyna się znacznie wcześniej. Pierwsze ślady osadnictwa pochodzą sprzed naszej ery. Świadczą o tym odkryte pozostałości hutnictwa z przełomu er. Zaczątkiem współczesnego Pruszkowa była wieś Proskowo (najdawniejszy zapis z 1415 r.) lub Proskow (zapis z 1421 r.).
9 listopada 1916 roku generał-gubernator Warszawy, Hans von Beseler, przyznał osadzie fabrycznej Pruszków prawa miejskie. Wraz ze Żbikowem, Tworkami, folwarkiem Gąsin i koloniami Pohulanka i Wyględówek miał stanowić jeden organizm miejski. Obszar miasta wynosił ponad 1500 ha, a zamieszkiwało je blisko 12,5 tys. osób.
Decydujący wpływ na nadanie osadzie Pruszków praw miejskich miało powstawanie kolejnych zakładów przemysłowych oraz lokalizacja przy trasie kolei warszawsko-wiedeńskiej. Należy jednak zwrócić uwagę na jeszcze jeden element. Włodarze niemieccy obietnicami większej autonomii oraz ustępstwami chcieli uzyskać przychylność Polaków. Miało to skłaniać młodych do wstępowania w szeregi armii niemieckiej.
4 maja 1917 roku powołane zostały władze miejskie. Na pierwszego burmistrza Pruszkowa mianowano Edmunda Wargenau. Powołano również dziewięciu radnych i trzech ławników. 21 maja 1917 roku odbyło się pierwsze posiedzenie rady. Ta miała ograniczone kompetencje, jej działania mógł hamować burmistrz i okupacyjne władze niemieckie. Rada jednak aktywnie działała i przejmowała kolejne instytucje.
Odzyskanie przez Polskę niepodległości oznaczało, że nastały nowe czasy. Kraj, doświadczony latami zaborów, stanął przed wieloma wyzwaniami. 9 marca 1919 roku w Pruszkowie wybrano nową Radę Miejską, zgodnie z polską już ordynacją wyborczą. „29 marca 1919 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Radnych. Dokonano wyboru burmistrza Józefa Piltza, vice burmistrza Karola Olędzkiego, ławników: Bronisława Koppa, dr. Handelsmana, Piotra Kuklińskiego. Spraw było wiele. „Najistotniejszą z nich było uruchomienie przemysłu. Bardzo powoli odbudowywały się warsztaty kolejowe (odbudowę zakończono w 1920 roku), w 1920 roku odbudowana została także fabryka ołówków. Należało też zakończyć sprawę elektryfikacji rozpoczętą jeszcze w 1913 roku budową elektrowni. Uzyskać kredyty na roboty publiczne, które mogłyby tymczasem rozwiązać problem bezrobocia, problem palący właśnie ze względu na powoli odbudowujący się przemysł, a także sprawę zaopatrzenia w podstawowe artykuły żywnościowe” – pisała w Przeglądzie Pruszkowskim (nr 1, 1996) Zofia Mrówczyńska.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Pruszkowie rozwijał się przemysł. Warunki życia poprawiały się powoli z racji licznych ograniczeń. 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa. Mieszkańcy Pruszkowa włączyli się w działalność konspiracyjną. Niemcy w mieście zorganizowali obóz przejściowy dla ludności cywilnej Warszawy „Dulag 121”.
Dziś, w 106. rocznicę uzyskania praw miejskich przez Pruszków, żyjemy z pełną świadomością, że Pruszków jest miastem dynamicznie rozwijającym się. Razem zmieniamy nasze Miasto i pielęgnujemy pamięć o ważnych wydarzeniach historycznych.
